De krant Het Kanaal waar ik 12 jaar voor werk, en die in totaal 33 jaar bestaat in Nieuwerkerk aan den IJssel en omgeving, is deze week niet verschenen. Een triest moment voor de lokale nieuwsvoorziening. Een triest moment voor het merk Het Kanaal, dat door lezers enorm wordt gewaardeerd. Wellicht zijn er nog mogelijkheden. Hieronder mijn persoonlijke mening.
Ik baal er heel erg van dat een product als Het Kanaal dreigt te stoppen. En dan zeg ik het uit zelfcensuur nog netjes. Het is vreemd om te beseffen dat er deze week gewoon geen krant wordt gedrukt, verspreid en bezorgd. Ik vind het een gemis voor Nieuwerkerk en Moordrecht, en voor de andere dorpen die tegenwoordig Zuidplas vormen.
Het is niet voor niets dat ik al twaalf jaar bij Het Kanaal werk. Dat lukt je niet als je niet trots bent op het product dat je maakt en als je geen plezier hebt in je werk. Maar de laatste maanden, of eigenlijk jaren, gaat het minder goed, commercieel gezien.
In mijn optiek is de krant eind 2009 uit evenwicht geslagen, uit het lood geduwd, doordat de stuurgroep die de fusie van Nieuwerkerk, Moordrecht en Zevenhuizen-Moerkapelle tot Zuidplas begeleidde, besloot om de gemeenteadvertentie niet meer in Het Kanaal te plaatsen.
Tot dan toe waren de verplichte gemeenteberichten in Nieuwerkerk en in Moordrecht te lezen geweest in Het Kanaal (en in het geval van Moordrecht tot 2006 in de Moordrechtse Koerier, een broertje van Het Kanaal). Dat hield op. Die klap is de krant nooit te boven gekomen. Je zou kunnen zeggen dat Het Kanaal de gemeentelijke fusie niet heeft overleefd. Natuurlijk, een lokale krant is niet alleen afhankelijk van de gemeenteadvertentie. Maar op lokaal niveau is hij wel heel erg van belang voor een krant. Dat weet iedereen die er verstand van heeft.
Voordat ik verder ga, zeg ik direct dat het ons (de krant, Het Kanaal) zelf niet is gelukt die klap te boven te komen. Dat is deels aan onszelf te wijten. Maar het maken van een goede, lokale, gratis huis-aan-huis verspreide krant is afhankelijk van vele factoren. Het is een moeilijke wereldje waarin je commercieel opereert. Tot de fusie lukte dat, doordat we een prachtig subtiel evenwicht hadden van een goed, onafhankelijk journalistiek product en een rendabel verdienmodel. Door de fusie werd daar een deuk in geslagen. Ik zal de laatste zijn die zegt dat de krant geen fouten heeft gemaakt. Maar bij een product als een krant tellen meer zaken.
Toen ik eind 2009 hoorde dat de stuurgroep fusie niet voor Het Kanaal koos als krant voor de gemeentepublicatie, was ik heel erg teleurgesteld en droevig. Ik trok het me persoonlijk aan. Het deed mij iets. Ja, ik was ook boos. Heel boos. En dat ben ik niet snel, weten de mensen die mij kennen. Die boosheid ging over, de enorme teleurstelling bleef. Onbegrip ook, tot op de dag van vandaag.
Tot dan toe had ik tien jaar mijn ziel en zaligheid gelegd (samen met mijn uitstekende collega’s, maar hier spreek ik even voor mezelf) in wat ik een prachtige krant vind. Natuurlijk was het ook gewoon een baan, maar tegelijkertijd een hobby. We probeerden het reilen en zeilen in de gemeenten zo goed en compleet mogelijk aan de inwoners over te brengen. Op een betrokken manier. We schreven veel, toegankelijk en helder over de politieke gang van zaken. We maakten grote interviews en op z’n tijd een reportage. We berichtten over wat al die verenigingen en andere vrijwilligersorganisaties doen. We schreven over wat er qua bedrijvigheid op lokaal gebied te beleven was. We probeerden mooie fotografie te bieden en slaagden daar in mijn optiek goed in. We hadden een goede manier van sportverslaggeving op lokaal niveau. En dat alles in een heldere, herkenbare opmaak en ‘huisstijl’. We dachten wekelijks na over hoe we alle informatie en al het nieuws zo duidelijk en compleet mogelijk moesten brengen. Wie Het Kanaal goed las, wist 99 procent van wat er gebeurde en belangrijk was in de samenleving op dat moment.
Dat alles kwam ineens in het nauw. En ja, het doet ook iets met je motivatie. Als je jaar in, jaar uit op een gewaardeerde manier de gang van zaken in ‘de politiek’ voor de lezers op een begrijpelijke manier op de deurmat legt, zoals wij deden, en vervolgens krijg je zo’n klap in je gezicht van de decisionmakers, de beleidsmakers, dan treft dat je diep van binnen. Tenminste, zo werkt dat bij mij. De drive die ik altijd had, zakte even weg. Dat is volgens mij gewoon menselijk.
Wat ik het meest frustrerende vond, was het proces dat leidde tot het kiezen van een krant voor de gemeentepublicatie. Iedereen in Nieuwerkerk en omstreken die enigszins lokaal betrokken is, kende onze krant. Maar toch moesten we onszelf presenteren, onszelf verkopen, alsof we voor het eerst in de gemeente rondliepen. ‘We laten elke week zien wat we kunnen, al 30 jaar,’ zei mijn collega Peter Schilthuizen daarover volkomen terecht. Maar nee: we moesten een dik boekwerk leveren aan de personen die de keuze gingen voorbereiden. Prima.
Daarnaast werd er in de dorpen van het toekomstige Zuidplas een enquete gehouden onder de inwoners. Ik probeer bescheiden te zijn, maar de uitkomst van die enquete liet aan duidelijkheid niets te wensen over. De staafdiagrammetjes waren ons gunstig gezind. Dat stelde mij gerust: dat wat ik altijd van de mensen op straat hoorde, bleek ook uit de enquete. Het Kanaal werd gewaardeerd en het meest gelezen. In ieder geval in Nieuwerkerk en Moordrecht. In Zevenhuizen-Moerkapelle waren de getallen zelfs ook niet slecht!
Het was voor mij dan ook niet te bevatten dat op een vrijdag – ik weet het nog precies – Huub van der Meer, interim-burgemeester van Moordrecht en destijds voorzitter van de stuurgroep fusie, de krant belde en te kennen gaf dat niet voor Het Kanaal was gekozen. Alsof ik persoonlijk een klap in mijn gezicht kreeg, zo ontving ik dat nieuws. Het allerergste was: er was simpelweg gekozen voor de krant die goedkoper was voor de gemeente. Bam! Al die onderzoeken naar waardering en leesdichtheid, het was in mijn ogen alleen maar voor de vorm gedaan. Voor de bühne. Ik had echt liever gehad dat de Stuurgroep Fusie al die onzin niet had laten uitvoeren en direct had gezegd: we kiezen voor de goedkoopste offerte. Dan had ik er echt minder moeite mee gehad. Het Kanaal kende altijd iets hogere advertentietarieven dan andere kranten. Dat is logisch voor een krant die zoveel werk maakt van goede verslaggeving. Voor en krant die daardoor beter gelezen wordt. Maar goed, dat was allemaal niet meer aan de orde. Kwaliteit deed er niet toe, geld wel. Het is niet anders.
Ik heb in die dagen nog met een beroep op de Wet Openbaarheid van Bestuur, de WOB, geprobeerd om van de Stuurgroep Fusie te horen wat de inhoudelijke reden was om niet voor Het Kanaal te kiezen. Gemeentesecretaris Jan Brinkman liet middels een kort briefje weten dat die info niet bekend gemaakt werd. Ach. We hebben maar besloten om het niet door te zetten tot de rechter. Ik had er de kracht even niet meer voor. Berusting trad in. Dat bleef een onvoldaan gevoel geven, maar soit. Slikken en weer doorgaan. Dat was het devies.
Na de fusie heeft de krant het nog volgehouden om drie jaar te bestaan. Jaren waarin de economie niet mee zat, jaren waarin het internet nog meer in opkomst kwam. Het internet, waar ik heel veel mogelijkheden in zie. De toekomst, zelfs, hoewel op lokaal nieuwsgebied geld verdienen met een website heel moeilijk is. Het algemene idee is dat nieuws en informatie gratis zijn. Maar dat is niet zo, indirect moeten er altijd ergens kosten worden gemaakt die betaald moeten worden. Linksom of rechtsom. Media is mensenwerk. En volgens mij is een betrouwbaar medium met goed geïnformeerde en trouwe werknemers daarvoor het beste. Maar dat is mijn mening.
Ik zie ook gewoon dat een goed papieren weekblad zoals het onze nog in een behoefte voorziet. Het echte leven speelt zich niet achter een computerschermpje af, of 24 uur per dag turend naar een telefoon… Tenminste, ik hoop het niet.
Door de slechter wordende economie en de gevolgen daarvan hebben wij op de redactie steeds meer keuzen moeten maken, omdat we niet meer alles kwijt konden wat we ‘vroeger’ wel kwijt konden. We waren niet meer compleet, zoals voorheen. Ik herhaal nog maar een keer: het evenwicht was weg.
Mensen die Het Kanaal goed kennen, weten ook dat de krant een werkelijk prachtig archief heeft. Persoonlijk vind ik dat één van de pareltjes van de krant. Ik ben trots op dat archief, ook al heb ik maar éénderde deel van dit archief aangevuld met mijn bijdragen. Dat archief is zo rijk, zo mooi en op de redactie putten we er zo vaak uit. Het is het lokale geheugen van de regio. Met name mijn collega Peter Schilthuizen (hier schrijft hij er iets over, even doorscrollen naar ‘Gelukkig hebben we de foto’s nog… of niet?’), die nog twee keer zo lang bij de krant werkte als ik, is daarbij een lopend archief. Als je iets zocht van ergens begin jaren negentig, wist hij soms tot op de week nauwkeurig te vertellen waar je iets kon vinden. Eigenhandig schreef hij in 2004 het boek over ‘25 jaar Het Kanaal‘.
Ook het doelloos snuffelen in het archief was prachtig, al was het alleen maar om weer inspiratie voor leuke nieuwe ideeën te krijgen. Gelukkig blijft dat archief bestaan. Het Kanaal heeft historisch besef en richtte zo’n tien jaar geleden al een aparte Stichting tot Behoud van het Archief van Blad op. (Blad is de BV van Het Kanaal).
Ik zal nog wel vaker over de tijd bij Het Kanaal schrijven. Want hoe dan ook heb ik een fantastische tijd gehad bij de krant. Prachtige mensen ontmoet, mooie verhalen gehoord en opgezocht en geprobeerd deze op te schrijven voor de lezers. Mooie jaren.
