Deze week is het precies 150 jaar geleden dat voor het eerst een trein onder Londen reed. Letterlijk. En dat was 150 jaar geleden heel bijzonder. Op mij heeft de London Underground altijd een bepaald soort aantrekkingskracht gehad.
Op een gegeven moment liep ik ooit eens, eind jaren negentig, in een metrostation onder Londen. Met een groep studenten van de school voor journalistiek in Zwolle, op studiereis. We waren de weg kwijt. Moesten we nu de gele Circleline ‘rechtsom’ of ‘linksom’ hebben? En op welke punten moesten we overstappen om op de juiste plek terecht te komen?
Ik besloot het te vragen aan een oudere man die op zijn beurt allang in de gaten had dat wij geen idee hadden waar we heen moesten. Ik vertelde waar we heen moesten en als een soort van menselijke computer zei hij direct wat we moesten doen, waar we over moesten stappen, hoeveel haltes we moesten overslaan en wat we vooral niet moesten doen.
Ik stond perplex. I was flabbergasted, zoals de Engelsen zo mooi zeggen. Ik raakte aan de praat met deze man en hij bleek werkelijk het hele metronet van Londen uit zijn hoofd te kennen. En dan heb ik het niet alleen over de grote stations en grote lijnen, hij wist echt elk miniem stationnetje op elke lijn. Gaf hem twee stations en hij zei hoe je van A naar B moest. Echt zo’n man die in Nederland in een programma als ‘Wedden dat?’ terecht zou kunnen.
Niet alleen daardoor werd ik fan van de Londense Underground. Of ’the tube’. Wat mij zo treft, is dat de mens het blijkbaar voor elkaar heeft gekregen zo’n ondergronds netwerk aan te leggen. Met name vind ik het fascinerend hoe dat in de beginjaren van de metro ging. Toen waren er natuurlijk nog niet de bouwtechnieken die er nu zijn. Maar toch lukte het. Bovendien vind ik de bouwstijl, de architectuur van de meeste oude stations mooi. Als je er naar kijkt, kun je je een voorstelling maken hoe het voor de mensen was in de tijd dat deze stations werden gebouwd. We hebben het over de industriële revolutie, die zoals bekend in Groot-Brittannië begon. Prachtige tijd moet dat zijn geweest. Pioniers pionierden.
Elke grote wereldstad heeft zo’n mooi metronetwerk. Ik ken ze lang niet allemaal. Ik heb er wel veel gezien en bereisd. Op mijn wensenlijstje qua metro staat vooral nog Moskou. Wellicht komt het er ooit van.
Terug naar London, want dat is wat mij betreft toch de ‘mother of all subways’. Alleen al de huidige plattegrond. Een kunstwerkje op zich. En nog altijd wordt deze uitgebreid. Er komt een hele nieuwe lijn vanaf een bedrijvengebied in ontwikkeling. Maar dat is nieuw en modern. Vooral de oude, eerste lijnen fascineren mij.
De eerste keer dat ik in Londen was, was in 1990. Ik kan mij niet herinneren toen de metro te hebben genomen. Maar daar kan ik mij in vergissen. Toen ik de foto’s van dat bezoek gisteren bekeek, telde ik precies 24 foto’s. Ja, het was de tijd van de fotorolletjes. Er zat geen enkele metrofoto bij.
Om mijn nieuwsgierigheid naar het ontstaan van de metro in Londen te bevredigen, heb ik het boek ‘The Story of London’s Underground’ gekocht. Een prachtig boekwerk, met schitterende foto’s uit de pioniersjaren. Echt prachtig.
Sepia-foto’s uit de tijd dat er verschillende klassen waren in de metrostellen, plattegronden en bouwfoto’s van de eerste stations. Echt mooi.
Laatst ontdekte ik via een tweet van Titia Ketelaar dat er iemand blijkt te zijn die een blog bijhoudt over de subway. London Underground Tube Diary, heet het. Wel leuk om eens naar te kijken.
Naast een paar plaatjes van de Tube Map en een boek wil ik deze blog even aanvullen met een foto van een willekeurig station. Camden Town, met de bijbehorende Camden Market. Deze foto komt uit 2010. Gemaakt tijdens een tripje Londen met als doel niet alleen de stad an sich, maar ook het bezoeken van een snookerwedstrijd. Maar daarover later meer…
Tenslotte nog wat feiten. Het moet natuurlijk wel een beetje leerzaam blijven, zo’n blogje. Dit tabelletje komt overigens uit de Volkskrant, die deze week ook een dubbele pagina had over de Underground. Met als titel: Tunnelvisie. Dat stuk ging over de metro in de populaire cultuur. Ofwel wat muzikanten en andere kunstenaars met de metro deden.
