Koningin Beatrix bezocht in juni 2012 de Zellingwijk in Gouderak. Mijn geboortedorp. Ze bezocht het dorpje al eerder, toen de wijk werd gesloopt. Toen zat ik nog op de lagere school in het dorp. Ik herinner me dat we voor de Koningin moesten/mochten zingen. Ik zal ongetwijfeld vals hebben gezongen. Nu, bijna 30 jaar later, kwam Beatrix weer naar de wijk, om deze te ‘heropenen’ na het gifschandaal. Ik was erbij voor de krant. Ik vind dit soort ‘producties’ van tekst en foto’s mooi om te maken. Gelukkig mag en kan ik dit doen, bij mijn krant, Het Kanaal.
GOUDERAK – Voor de meeste Gouderakkers was het bezoek van Koningin Beatrix aan de Gouderakse Zellingwijk vorige week woensdag vooral leuk. De Koningin in levende lijve zien stemde vrolijk en zorgde er zelfs voor dat de regen ophield en het zonnetje ging schijnen. Voor een aantal bewoners was het bezoek ook emotioneel. Zij maakten mee dat hun woning ruim een kwarteeuw geleden moest worden afgebroken vanwege de vondst van gif in de grond. Nu, precies 27 jaar later, kwam de troost: een knipoog van de Koningin.
Het was bij de toespraak van voorzitter Kees van Velzen van de stichting Herontwikkeling Zellingwijk. Hij vertelde in een notendop het verhaal van de Zellingwijk, de vervuiling en de sanering, en stipte aan dat destijds echtparen hun woning gedwongen moesten verlaten. Echtparen van wie de man of vrouw inmiddels is overleden en die dus niet meer samen terug kunnen keren naar de wijk. Op dat moment gaf Beatrix, die even daarvoor met enkele oud-bewoners had gesproken, een troostende knipoog naar één van hen.
“Gouderak heeft gestreden, Gouderak heeft gewanhoopt,” zei Van Velzen. “Maar Gouderak is altijd gepassioneerd geweest dat het ooit goed zou komen. Vandaag is een oude belofte aan een klein dorp in de Krimpenerwaard ingelost.” Van Velzen bedankte iedereen die bij het project betrokken is en is geweest, voor én achter de schermen. Met name ook de BBG, de Belangenvereniging Bodemverontreiniging Gouderak, die diezelfde avond overigens met een informeel etentje is opgedoekt. Het werk is klaar. Van Velzen: “De BBG was voor ons de navelstreng naar het dorp, daar wil ik u voor bedanken. Dat mag echt in de geschiedenisboeken. Ook wil ik de directeur van de stichting, Robert Brandt, en zijn mensen bedanken. Zij zijn de afgelopen jaren dorpsgenoten geworden.”
Beloofd
Van de 333 bewoners die in 1985 hun huis uit moesten, zijn er uiteindelijk maar vier daadwerkelijk teruggekeerd naar de wijk. Cor en Hilly de Kiviet zijn twee van hen. “Wij hebben de belangenvereniging altijd beloofd om terug te komen,” zegt Hilly (80), “Wij waren één van de eerste die in de jaren tachtig uit ons huis gingen. Mijn man werkte toen bij een chemisch bedrijf dat leidingen schoonmaakte, dus hij wist wat een troep het was. We zijn naar Moordrecht verhuisd en hebben daar achttien jaar gewoond. We woonden aan de Lallemanstraat bij een school, maar die kinderen maken tegenwoordig zoveel lawaai dat we een appartement hebben gekocht in Ouderkerk. Maar dat vonden we toch te klein. Toen de woningbouw op de Zellingwijk van start ging, hadden we als oud-bewoners eerste keus. We hebben een mooi huis langs de IJssel gekocht. Nee, we zijn niet alleen verhuisd omdat we dat beloofd hadden. Gouderak is gewoon een leuk en gezellig dorp, Moordrecht trouwens ook. We hebben zelfs een traplift besteld, omdat we hier tot het einde willen wonen.”
Hilly mocht woensdag ook met Beatrix praten, net als een flink aantal andere oud-bewoners. “De Koningin is een ontzaglijk aardig mens,” zegt Hilly, die haar been gebroken heeft. “Ik maakte een grapje over mijn oranje gips en daar moest ze om lachen.”
Aardig
Ook Gerda Boers is een bewoonster die vorige week is teruggekeerd. Zij woont nu in de Parel, het zwarte appartementencomplex. “Mijn man is tweeëneenhalf jaar geleden overleden,” zegt mevrouw Boers, “Het is jammer dat hij dit niet meer heeft kunnen meemaken.” Ook met mevrouw Boers wisselde de Koningin een woordje. “Ik vind het vreselijk leuk om haar eens gesproken te hebben,”zegt Gerda. “Ik was vooraf wel zenuwachtig, maar toen ik haar sprak was dat meteen weg. Het was heel bijzonder om mee te maken. Ze is echt heel erg aardig. Ik was er buiten bij, toen ze een rondleiding door één van de hofjes kreeg. Ze was heel erg geïnteresseerd.”
Koningin Beatrix kwam naar Gouderak om de oplevering van de heropgebouwde Zellingwijk bij te wonen. Onder grote belangstelling liep zij een rondje door de wijk en liet zich bijpraten over wat er is gebeurd sinds haar eerste bezoek aan de wijk in 1985. In dat jaar zag ze de huizen waarvan bekend was geworden dat ze moesten worden afgebroken. Enkele huizen waren toen al verlaten. Nu, in 2012, zag ze de nieuwe huizen waarvan de eerste ongeveer een maand geleden zijn opgeleverd. Ook nu zijn niet alle huizen bewoond, maar nu is de oorzaak dat zo’n twintig nieuwe woningen nog niet zijn verkocht.
Beatrix liep langs enkele honderden mensen die een kijkje kwamen nemen bij het bezoek. Met haar gevolg van onder meer kamerheer, hofdame en de nodige beveiliging liep ze langs de mensen en langs de huizen. Op zes grote borden werd de geschiedenis van de wijk getoond. Gouderakker Dirk van Dam mocht er iets bij vertellen. “Nee, zenuwachtig was ik niet,” zegt hij over het gesprek. “Ze is ook een gewoon mens. Het is net zoals jij en ik met elkaar praten.”
Op één van de oude foto’s loopt naast een 27 jaar jongere Beatrix een ook 27 jaar jongere Gert Bouter. De voormalige pontbaas en voormalige Zellingwijkbewoner is lange tijd het gezicht en de motor geweest van de belangenvereniging van oud-bewoners, de BBG. Ook vorige week mocht hij Beatrix bijpraten over het project.
Beatrix kwam dit keer niet over de pont, maar in haar Koninklijke Volvo over de dijk vanuit Gouda. Bij aankomst op de Zellingwijk was het de 8-jarige Sophie die de majesteit een bloemetje mocht geven. Sophie is één van de jongste Zellingwijkbewoners van nu. Samen met haar drie broertjes en zusjes en haar ouders is ze vanuit Moordrecht naar Gouderak verhuisd.
‘Besmet verleden, schone toekomst’
Over de geschiedenis van de Zellingwijk is een boek te schrijven… en dat is ook gebeurd. Het heet ‘Besmet verleden, schone toekomst’. Onderzoeksjournalist Wim van de Pol heeft het samen met Frans Dingemans geschreven en Dingemans mocht het eerste exemplaar vorige week overhandigen aan Koningin Beatrix. Het is een boek geworden van meer dan driehonderd pagina’s. “Het is een cadeau van de stichting Herontwikkeling Gouderak voor alle oud-bewoners en alle Gouderakkers,” zegt Dingemans. Vanaf 18 juni is het gratis te krijgen bij boekhandel Kamerbeek, in ruil voor een bonnetje dat huis-aan-huis wordt verspreid.
Dat het bezoek van de Koningin bijzonder was, bleek ook uit het grote aantal fotografen, journalisten en cameramensen dat aanwezig was. De lokale en regionale kranten, en SBS6. Al vroeg in de ochtend was een verslaggever van het Radio 1 Journaal aanwezig, die via de pont aan wal kwam. Hij sprak ook met een tweetal teruggekeerde inwoners, Piet en Joke Schakel. Meester Schakel, zoals Piet door velen wordt genoemd, vertelde over hun vertrek uit en terugkeer naar de wijk. Uitkijkend over de IJssel merkten de verslaggever en Schakel nog wel op dat er een olie-achtige substantie door het water naar boven kwam borrelen…
