Wie Vakcollege Techniek gaat doen, is vrijwel zeker van een baan
CAPELLE/NIEUWERKERK – Het is in het Nederlandse bedrijfsleven algemeen bekend dat het steeds moeilijker wordt om echte vaklui te vinden voor technische beroepen. De afgelopen jaren was er zoveel aandacht voor niet-technische vakken, dat nu zowel in het bedrijfsleven als in het onderwijs het besef doordringt dat dit in de nabije toekomst voor problemen kan zorgen. Om daar iets aan te doen, is landelijk Het Vakcollege bedacht. In onze regio is het Comenius College in Capelle gekozen om dat Vakcollege exclusief uit te gaan voeren. De eerste leerlingen, die uit de hele regio kunnen komen, gaan in augustus van start.
De essentie van het Vakcollege is dat leerlingen direct na groep 8 van de basisschool kiezen voor de techniek. Voor de bouw, voor de metaaltechniek, voor de autotechniek, of installatietechniek. In het huidige VMBO techniek wordt die stap pas in het derde schooljaar gemaakt. Veel te laat, zo is nu de mening. “Veel leerlingen willen heel graag met hun handen werken, maar mogen dat pas na een paar jaar,” zegt Hans van der Meer, teamleider techniek op het Comenius College. “Ze zitten dan in het tweede leerjaar met smart te wachten, maar ze mogen de Techniekboulevard nog niet in, waar ze die jongens met stofjassen zien lopen. In de nieuwe situatie gaat dat veranderen. De leerlingen willen het echt graag. En ook vanuit het lerarenteam is iedereen enthousiast. Het is een hoop werk, maar het besef is er dat het een maatschappelijk belang heeft. We willen ook dat de leerlingen bewust kiezen voor techniek.”
“De noodzaak om dit te doen is groot,” zegt Veronica Pors, directeur van het Comenius Beroepsonderwijs. De afgelopen jaren is het aantal leerlingen dat de richting ’techniek’ koos enorm gedaald. “De meesten kozen voor handel en administratie of zorg en welzijn. Het is van belang dat leerlingen vanaf het begin af aan in aanraking komen met techniek.”
Nu is het zo dat in de overgang van het VMBO naar het MBO veel uitval is. Om dat te voorkomen, duurt een opleiding voor het vakcollege zes jaar. Daartoe is de band met het MBO nauwer gemaakt. Na de vier jaar op het VMBO worden direct de eerste twee jaar van het MBO eraan geplakt, maar wel onder de noemer Vakcollege. “Leraren van het MBO, de ROC’s in dit geval, komen dan naar onze school toe,” legt Pors uit. “Zij zijn dan verantwoordelijk voor de laatste twee jaar van de opleiding. Bovendien is het dan zo dat de leerlingen dan vier dagen per week werken en één dag per week op school zitten. Om dit voor elkaar te krijgen, moeten afspraken met de ROC’s worden gemaakt. Het voordeel voor de leerlingen is dat ze in de nieuwe situatie ook niet naar dat grote ROC hoeven, maar gewoon in hun eigen school kunnen blijven. Een ander voordeel is dat leerlingen al in het derde jaar een praktisch examen doen en daardoor meer ruimte hebben voor stage en eerder met de MBO-fase kunnen beginnen. Na twee jaar MBO hebben zij al een startkwalificatie.”
Techniekboulevard
Op het Comenius College is al een aantal jaar geleden bedacht dat het opleiden van technici veel meer aandacht moest krijgen. Zo’n zeven jaar geleden is daarom in de locatie aan de P.C. Boutenssingel een zogeheten ‘Techniekboulevard’ ingericht. Dit is een prachtig ingerichte rij technieklokalen die met elkaar verbonden zijn. Er is onder meer een afdeling ‘metaaltechniek’, een afdeling ‘installatietechniek’ en een afdeling ‘houtbewerking’. “Tussen de houtruimte en het installatieruimte is wel een deur. Ik kom zelf ook uit de elektrotechniek en iedereen weet dat elektriciens niet van stof houden…”
Het bouwen van de Techniekboulevard was een eigen keuze, want de landelijke organisatie Vakcollege was er nog niet. Nu is die organisatie wel opgetuigd. “Per regio mag er maar één Vakcollege zijn, we zijn er dus erg blij mee dat het Comenius dit mag doen. Vorig jaar hebben we besloten om ons hierop te profileren. We willen het Comenius College er echt mee op de kaart zetten.”
Het Vakcollege zorgt voor ondersteuning en voor lesmaterialen, zodat de leraren op het Comenius College niet alle methoden zelf hoeven te maken.
Baanzekerheid
“We hebben echt de hoop dat we leerlingen die graag met hun handen willen werken, hiermee naar onze school kunnen trekken,” zegt Van der Meer. “Echt, als je hier je diploma haalt, dan is je kostje gekocht. Technici zijn vreselijk hard nodig. De komende vier jaar komen er 65.000 vacatures. En dat is niet afhankelijk van de economische situatie, maar het komt gewoon omdat een generatie technische vakmensen met pensioen gaat. Ik kom bij bedrijven en die vertellen mij dat ze soms juist bang zijn dat de economie weer gaat aantrekken, want ze hebben het personeel gewoon niet.”
Pors en Van der Meer weten ook dat ‘baanzekerheid’ voor kinderen van twaalf jaar geen reden is om voor een bepaalde opleiding te zorgen. “Maar voor hun ouders is dat wel een heel belangrijke reden.”
Momenteel zijn de voorbereidingen voor de start van het Vakcollege in volle gang. En dat betekent dat het Vakcollege bekend moet worden gemaakt op de basisscholen. “Alle basisschooldirecteuren zijn langs geweest, ze waren erg enthousiast. De leerlingen gaan in de tweede helft van de opleiding stage lopen en op een gegeven moment vier dagen per week werken. De plekken daarvoor moeten bij bedrijven komen. Daarom komen in februari de bedrijven langs. Die bedrijven zijn ook nodig voor gastlessen en bedrijfsbezoeken.”
Ambachtsschool
Toen landelijk bekend werd dat er Vakcolleges zouden worden opgericht, werd al snel gezegd dat daarmee de oude Ambachtsschool van vroeger terug zou keren. “Zo is het niet,” vindt Pors. “Op die Ambachtsschool waren andere vakken echt ondergeschikt aan de technische vakken. Op het Vakcollege wordt ook gewoon aandacht besteed aan niet-technische vakken.”
De verwachtingen van het Vakcollege zijn zeer hoog. “We moeten ons niet rijk rekenen met deze formule,” zegt Pors. “De leerlingen zelf zullen onze grootste reclamezuil moeten worden. En vooral kwalitatief goed onderwijs, waarmee we veel leerlingen binnen hopen te halen. We voelen het als onze verantwoordelijkheid, ook maatschappelijk, om mensen in de techniek op te leiden. Ook het bedrijfsleven is zich ervan bewust.”
Imago techniek verbeteren
“Het beeld van vuile handen en laagopgeleid werk, dat moet echt verdwijnen. Dat is ook al lang niet meer zo. Een werkplaats is tegenwoordig zo schoon, vergeleken met vroeger. Je ziet het bijvoorbeeld ook in autogarages. Al voor het vervangen van een koplamp wordt je auto tegenwoordig aan een computer aangesloten. Die herriefabrieken bestaan al lang niet meer. Fabrieken en werkplaatsen zijn tegenwoordig brandschoon.”
Volgens Hans van der Meer is er nog een andere oorzaak van de verminderde aandacht voor techniek, de laatste jaren. “Je ziet dat op basisscholen vooral vrouwen werken. De meeste vrouwen hebben niet zoveel met techniek en ik denk dat dat onbewust ook een reden is dat op de basisscholen de aandacht voor techniek minder is geworden.”
“Ja, het is inderdaad vooral taal en rekenen,” weet ook Pors.
Van der Meer: “We hebben daarom ook het idee opgevat om wellicht in de toekomst onze docenten gastlessen te laten verzorgen op basisscholen. Die leerlingen moeten ook een voorbeeld hebben. Dat is een continu proces. Het duurt nog wel een generatie voordat het weer is rechtgetrokken, denk ik.
